Εικονική περιήγηση στην έκθεση: Robert McCabe - Κατερίνα Λυμπεροπούλου "Ο Τελευταίος Μοναχός των Στροφάδων" που πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού (Ιούνιος – Σεπτέμβριος 2020).

Το μουσείο Μπενάκη παραμένει "ανοιχτό" στις οθόνες μας και παρουσιάζει εικονικά την έκθεση που αναφέρεται στην ιστορία ενός μοναστικού συγκροτήματος (καστρομονάστηρου) που έχει τις ρίζες του στον 13ο αιώνα. 

Σε μια απομονωμένη γωνιά του Ιονίου βρίσκεται ένα μικρό νησάκι, μόλις το 1/3 ενός αεροδιάδρομου, το νησί Σταμφάνη του Συμπλέγματος των Στροφάδων. Παρ’ όλο το μέγεθός του, το νησί είναι μοναδικό για τη ιστορία του και για την πλούσια χλωρίδα και πανίδα του, χάρη στη μοναδική γεωλογική του φυσιογνωμία.

Εκεί δεσπόζει ένα καστρομονάστηρο που ίδρυσε ένας Βυζαντινός αυτοκράτορας στο οποίο άκμαζε μια αυτάρκης μοναστική κοινότητα. Στον αμυντικό πύργο του συγκροτήματος βρίσκεται ένας οχυρωμένος ναός, μοναδική περίπτωση για τον ορθόδοξο κόσμο – για προστασία από τους αδίστακτους πειρατές, τους Τούρκους και τους Αλγερινούς.

Σήμερα, αυτό το μνημειακό συγκρότημα θέτει ένα τεράστιο δίλημμα για την Ελλάδα. Αποφάσεις πρέπει να ληφθούν άμεσα. Το μοναστήρι βρίσκεται σε κρίσιμη κατάσταση με επιτακτικό αίτημα αναστήλωσης μετά από δυο καταστροφικούς σεισμούς. Ο επόμενος μπορεί να είναι το τέλος του. Η έδρα του μοναστηριού και το λείψανο του Αγίου Διονυσίου που το καθαγίασε έχουν μεταφερθεί "προσωρινώς" στη γειτονική Ζάκυνθο από το 1717 μετά από επιδρομή και σφαγή των μοναχών.

Θα μπορούσε ένα λειτουργικό μοναστήρι να ξαναζήσει;

Η σειρά φωτογραφιών του Robert McCabe και η έρευνα της Κατερίνας Λυμπεροπούλου που πλαισιώνονται από μοναδικά εκθέματα είναι ένας φόρος τιμής στη ζωή του τελευταίου μοναχού των Στροφάδων που έζησε εκεί 38 χρόνια ουσιαστικά μαζί με το Θεό, του τελευταίου φαροφύλακα και του βαρκάρη που έφερνε προμήθειες στο νησί. Αποτελεί επίσης κραυγή για την περιβαλλοντική του διάσωση δεδομένου του ότι αποτελεί, μεταξύ άλλων, σημαντικό μεταναστευτικό σταθμό ορνιθοπανίδας φιλοξενώντας ένα από τα σημαντικότερα δάση της δυτικής Ελλάδας.

Επιμέλεια έκθεσης: Ελένη Αθανασίου, ιστορικός τέχνης
Αρχιτεκτονικός σχεδιασμός: Αλέξης Βερούκας