Διάρκεια: 150'

Ιστορική περιήγηση στα προσφυγικά της Νίκαιας με την ιστορικό, ερευνήτρια Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, Ελένη Κυραμαργιού.

Το λιμάνι του Πειραιά αποτέλεσε το κύριο σημείο άφιξης των προσφύγων τον Σεπτέμβριο του 1922. Περισσότεροι από 40.000 πρόσφυγες από τα μικρασιατικά παράλια αποβιβάστηκαν στο λιμάνι μετατρέποντας την πόλη σε έναν απέραντο καταυλισμό. Η ίδρυση του Ταμείου Περιθάλψεως Προσφύγων (Τ.Π.Π.), τον Νοέμβριο του 1922, αποτύπωνε την αναγκαιότητα εξεύρεσης ουσιαστικής λύσης στο ζήτημα της στέγασης των προσφύγων σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο. Ένα από τα πρώτα έργα του Ταμείου, ήταν η μελέτη για τη δημιουργία του συνοικισμού της Νέας Κοκκινιάς, στα βόρεια όρια του Δήμου Πειραιά, κατά μήκος του ρέματος Καναπιτσερή. Στις 18 Ιουνίου του 1923, τέθηκε ο θεμέλιος λίθος του συνοικισμού, και σύντομα οι πρώτοι οικίσκοι παραδόθηκαν στους πρόσφυγες ενοίκους τους.

Στη συνέχεια η Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων (ΕΑΠ) ανέλαβε τον συστηματικό πολεοδομικό σχεδιασμό της περιοχής, επεκτείνοντας σταδιακά τον οικισμό προς βορρά. Η περιοχή χωρίστηκε (νοητά) σε τρεις γειτονιές γνωστές με τα ονόματα των εκκλησιών τους, τον Άγιο Νικόλαο, την Οσία Ξένη και τον Άγιο Γεώργιο. Εκεί κατασκευάστηκαν μονώροφες και διώροφες οικίες με κεραμοσκεπές που συγκροτούσαν οικοδομικά τετράγωνα με εσωτερική αυλή, κοινόχρηστο μπάνιο και πλυσταριό τα οποία έμειναν γνωστά ως "πλυντήρια". Σε διαδοχικές φάσεις εντάχθηκαν στο σχέδιο πόλης οι γειτονιές της Νέας Κοκκινιάς.

Οι προσφυγικές γειτονιές της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων ή και των άλλων στεγαστικών προγραμμάτων που ακολούθησαν μοιάζουν μεταξύ τους. Μοιάζουν ρυμοτομικά γιατί κατασκευάστηκαν με τα ίδια η παρόμοια σχέδια, μοιάζουν γιατί τα σπίτια είναι μικρά και ο δημόσιος χώρος είναι τμήμα του σπιτιού τις περισσότερες από τις εποχές του χρόνου.

O αρχικός προσφυγικός πυρήνας της Νέας Κοκκινιάς είναι μια τέτοια γειτονιά. Στην περιήγηση μας θα περιπλανηθούμε στον αρχικό προσφυγικό συνοικισμό της Νέας Κοκκινιάς και θα συζητήσουμε για την ιστορία της πόλης και των κατοίκων της.

Προσβασιμότητα: Διαδρομή χωρίς δυσκολία.

Σημείο συνάντησης:
Πλατεία Αγίου Νικολάου, σταθμός Μετρό ΝΙΚΑΙΑ. Λεπτομερείς οδηγίες για το σημείο συνάντησης θα σταλούν στους συμμετέχοντες.